Hành trình 5 năm đầy cảm xúc và thật nhiều trải nghiệm thú vị. Hành trình chinh phục những mục tiêu, vươn đến những ước mơ thực sự bắt đầu từ ngày này năm năm trước. 29.7.2018 - 29.7.2023
Nếu như 10 năm trước, ngày mà tôi bước chân vào giảng đường đại học với một ngành học danh giá thời bấy giờ “Điện – Điện tử” (bây giờ vẫn vậy), tôi chưa từng nghĩ mình lại có những “ngã rẻ cuộc đời” thật ngoạn mục. Nông nghiệp là lĩnh vực mà 10 năm trước đây tôi chưa từng nghĩ mình sẽ bước chân vào. Tôi đam mê máy móc – kĩ thuật công nghệ, nên đã chọn con đường ấy. Nhưng có lẽ sứ mệnh cuộc đời đã dẫn dắt tôi đi đến những chặng đường hôm nay. Năm năm không phải quá dài, nhưng đó là năm năm mình nhận ra những thứ mình nên thuộc về, mình trưởng thành trên hành trình đó, may mắn thay, vì được gặp những con người cùng đam mê, cùng khát vọng, đồng điệu để cùng bước trên con đường này.
Một năm ở Israel, tôi nhận ra, ở ngoài kia biên giới, con người họ sống và làm việc ra sao, thứ họ theo đuổi là gì, họ đã vươn lên, vượt qua những khó khăn thách thức mà chẳng ai phải mong muốn để chinh phục chính mình và thế giới.
Sống và làm việc ở các nông trại sa mạc, tôi dần hiểu ra, công nghệ không phải là thứ sẽ thay đổi thế giới mà chỉ là một công cụ trong tiến trình đó, nông nghiệp là một trong số đó, nếu chúng ta vẫn còn mắc kẹt vào tư duy, vào cách nghĩ và sự hiểu biết của vận hành thế giới này. Họ làm nông nghệ công nghệ cao không phải là đam mê hay điều kiện, mà đó là việc buộc phải làm, để sinh tồn, chính tư duy công nghệ đã làm nên những kì tích, chính tư duy đổi mới, lập nghiệp đã làm nên thương hiệu. Yếu tố con người luôn là nền tảng cho những đổi mới và tiến bộ.
Hai năm ở nông trại, tôi nhận ra, làm nông không hề dễ dàng, đặc biệt ở Việt Nam, khi người nông dân phải đối diện với thật nhiều biến số. Những cách thức tư duy nông nghệ công nghệ cao Israel không còn phù hợp. Tôi bắt đầu bằng việc học về nông nghiệp bền vững thay vì nông nghiệp nhà kính như bên kia biên giới. Hôm nay, ngồi nhìn lại, đúng là, đó thực sự là lựa chọn khó cho chính mình lúc đó, vốn về kiến thức, kinh nghiệm, tài chính, quản trị, mối quan hệ như một đứa bé chập chững vào đời, mỗi thứ một ít ít chút chút, vậy mà dám lao thân mình vào “chông gai”. Và hôm nay, tôi cũng thầm cảm ơn vì quyết định liều lĩnh này, nếu không có nó tôi vẫn tự mãn, vẫn vô minh, vẫn biết mình “giỏi” nhưng thật sự lại “chẳng biết gì”. Tôi đã không làm tốt, không làm giỏi, thứ tôi giỏi duy nhất là “giỏi lì đòn”. Hai năm sống ở nông trại là khoảng thời gian mà tôi gần với tự nhiên nhất, từng cọng cây ngọn cỏ thật sức sống, sự kì diệu trong vận hành của thiên nhiên, đất trời, ở đó tôi trong thấy tâm hồn vốn trong trẻo của con người, ở đó tôi được gặp gỡ nhiều mối nhân duyên thật thiện lành mà ngày nay vẫn là vốn động lực và niềm tin để tiếp tục con đường bền vững đầy sức sống này.
Hai năm bán nông sản ở Sài Gòn, tôi nhận ra mình chỉ nhìn một mảnh ghép của bức tranh tổng thể, và hiểu tại sao mình thất bại trong dự án nông trại năm đó. Ngày cuối cùng tôi rời nông trại, đó là một kỉ niệm đầy cảm xúc của cuộc đời tôi, nhìn qua vợ tôi, cô ấy xúc động còn cả hơn tôi, bởi mảnh đất ấy trở thành một phần lớn trong kí ức cuộc đời. Nhưng hôm nay nhìn lại, tôi thấy biết ơn và tự hào. Hai năm qua, đó là khoảng thời gian, tôi và vợ tôi có cơ hội bôn ba khắp các miền quê, đi đến thật nhiều nông trại, vườn tược, để ngắm nghía, để hỏi han, để kết nối. Lúc này đây, con đường nông nghiệp bền vững mà tôi theo đuổi đã bước lên một bậc mới, một tầm nhìn mới, thậm chí là sứ mệnh mới, chừng ấy năm, tôi hiểu ra rằng, điều gì là thứ tiên quyết cho câu chuyện bền vững mà tôi dấn thân, mối quan hệ hữu cơ giữa các yếu tố, và “ăn uống” trở thành đề tài mà tôi quan tâm nhất lúc này. Chính thói quen ăn uống và sự nhận thức về nó là thứ thúc đẩy cho sự bền vững. Sự dung hoà giữa truyền thống và hiện đại, giữa thành thị và nông thôn, giữa sản xuất và tiêu dùng, giữa kẻ bán – người mua, giữa được – mất sẽ làm nên sự thay đổi tích cực cho nông nghiệp bền vững. Cái nhìn của tôi lúc này là cái nhìn “hệ thống”, “tổng thể”, “rộng” hơn cho bức tranh ấy.
Nếu có ai hỏi tôi, “có hối hận không trước những quyết định cuộc đời?”
Tôi sẽ trả lời rằng, “tôi hối hận nếu tôi đã không dám quyết định và dám dấn thân”.
Nếu cuộc đời mình có những thứ vốn phải xảy ra nên việc của mình là làm tốt nhất có thể.
Có người bảo, “nếu cuộc đời ném vào bạn cà chua, thì bạn có thể kiếm thêm quả trứng, quả ớt chuông, ít hành, ít tiêu, ít gia vị để làm nên món Shakshuka“, một món ăn Israel tôi cực thích.
Cảm ơn hành trình 5 năm, cùng những người yêu thương. Hành trình 5 năm tiếp theo, sẽ được viết tiếp.
Cảm ơn, 29.7.[2018-2023].
